24 maja obchodzimy Europejski Dzień Parków Narodowych. Data nie jest przypadkowa – właśnie tego dnia w 1909 r. powołano w północnej Szwecji pierwszy europejski park narodowy – Sarek. Miejsce dzikie i zachwycające swym alpejskim krajobrazem – ostrymi szczytami, wąskimi dolinami, lodowcami i rwącymi rzekami. W tym samym roku ustanowiono w Szwecji jeszcze 8 kolejnych parków narodowych.
Pierwszy na świecie park narodowy powstał jednak 37 lat wcześniej – w Stanach Zjednoczonych Ameryki Północnej. Idea ta zrodziła się w czasach nowej fali „zdobywców Ameryki” – poszukiwaczy minerałów i kopalin, nastawionych na bezlitosną eksploatację zasobów przyrodniczych. W 1871 r. w Góry Skaliste wyruszyła ekspedycja kierowana przez geologa Ferdinanda Haydena. Po powrocie był tak urzeczony tamtejszą przyrodą, że w sprawozdaniu skierowanym do prezydenta Granta zaproponował objęcie krainy Yellowstone ochroną przed jakąkolwiek eksploatacją na 99 lat i utworzenie tam parku dla „zdrowia i radości całego narodu”. W 1872 r Kongres uchwalił ustawę o utworzeniu Parku Narodowego Yellowstone. Zakazano tam osiedlania się, pozyskiwania surowców mineralnych, myślistwa, zbieractwa i połowu, a na straży parku stanęło wojsko, którego rolę dopiero po 47 latach przejęła specjalnie powołana służba parków narodowych. Park istnieje do dziś – obejmuje powierzchnię ok. 9 tys. km 2 (40 razy więcej niż powierzchnia Tatrzańskiego Parku Narodowego) – słynie z żółtych gór, wodospadów w kanionach, kolorowych jezior i „punktualnych” gejzerów. Mało tego – został umieszczony na liście światowych rezerwatów biosfery UNESCO, oraz uznany za Przyrodnicze Dziedzictwo Ludzkości.
W Polsce funkcjonują obecnie 23 parki narodowe, które zajmą ok. 1 proc. powierzchni kraju. Pierwszym parkiem, który został utworzony w naszym kraju był Pieniński Park Narodowy.
Czy byliście już we wszystkich 23 polskich parkach narodowych? Jeśli nie – nadszedł czas, aby to zmienić. Oczywiście stopniowo, bo nie ma sensu się spieszyć. Zwiedzanie parków narodowych to dobry pretekst, aby odpocząć na łonie natury, a przy okazji poznać największe skarby naszej przyrody.
Joanna Jeziorska
